‘I can make a change’

09-11-2016 Op deze regenachtige dag in november brengen Oegandezen van drie verschillende koffiecoöperaties een bezoek aan Single Estate Coffee, importeur, brander en leverancier van specialty coffee. Koffiebrander Patrick Groenewold leidt hen enthousiast rond door het bedrijf. Wat de bezoekers direct opvalt is dat de volumes die er liggen niet zo groot zijn. Lisanne Oonk, adviseur van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, vertelt: “Dat komt omdat het specialty koffie is, dat zijn geen bulkpartijen. Het is echt de top van de koffiemarkt.”

Rwantangale Kule ziet hierdoor meteen mogelijkheden voor zijn unie van koffieboeren in Oeganda. “We kunnen klein starten, met bijvoorbeeld vier boeren die een hoge kwaliteit koffie aanbieden. Als deze boeren een goede prijs krijgen, stimuleert dat anderen weer en de volgende keer zijn het tien boeren die kunnen leveren.”

Persoonlijk leiderschap

De Oegandese managers en bestuurders zijn naar Nederland gekomen in het kader van het programma ‘Persoonlijk leiderschap’. Taco Hoekstra (bedrijfsadviseur Agriterra), Frans Keurentjes (Friesland Campina) en Carmen van Dam (ZLTO) namen het initiatief om dit programma te ontwikkelen. Het is onderdeel van de governance-training, waarin de taken en rollen van de verschillende organen, de structuur van het bestuursmodel en de HR-component aan bod komen.

Naast de basisprincipes van een goed bestuur, zijn persoonlijke vaardigheden en persoonlijk leiderschap ook van groot belang voor individuele managers en bestuursleden. In november 2015 en juni 2016 werden tijdens de training in Oeganda zes 'potentiële talenten’ gescout, waarvan verwacht wordt dat zij echt het verschil gaan maken. Zij deden een test om hun persoonlijke gedrag te meten. Carmen besprak de resultaten met hen, en naar aanleiding daarvan ontwikkelde iedere deelnemer een persoonlijk plan. Tijdens het ‘Drivers of Change Program’ in Nederland zullen de plannen met behulp van een ‘buddy’ verbeterd worden. Frans Keurentjes, Trienke Elshof, Noud Janssen en Thijs Cuijpers maken hier ondanks hun drukke werkzaamheden tijd voor vrij.

De focus ligt op persoonlijke vaardigheden, kennis en houding. Wat is jouw persoonlijke toegevoegde waarde in de praktijk voor de coöperatie en hoe kun je een bijdrage leveren aan verandering?

Praktische tips

Bij het bezoek aan de koffiebranderij gaat het vooral om praktisch advies. Lisanne benadrukt dat alles begint met het aanleveren van een goed sample. “We krijgen twintig tot dertig samples per dag. Als eerste bekijken we de labels. Als deze niet goed leesbaar zijn of onvolledig, dan wordt het opzij gelegd. Ook als de zak niet goed gesloten is, of als het sample geen uniek nummer heeft.” Deze tip lijkt logisch, maar uit de praktijk blijkt dat er toch heel veel samples niet goed aangeleverd worden.

Lisanne en Patrick geven vervolgens uitleg over ‘koffiecupping’, de koffieproeverij. Iedereen mag ruiken en proeven. Patrick laat weten dat alles uiteindelijk draait om kwaliteit en ervoor zorgen dat deze consistent blijft.  

De managers willen van alles weten, met name natuurlijk over de verkoopmogelijkheden van hun eigen koffie. Patrick ziet zeker kansen wat dat betreft. “Voor specialty koffie kijkt iedereen naar Afrika. Het smaakprofiel is interessant. Maar het hangt allemaal af van het hele proces. Ook hoe er na de oogst wordt omgegaan met de koffie. Ik zou willen adviseren om potentiele kopers een mail te sturen en bij respons een goed sample te verzenden. Neem vervolgens contact op en bespreek de mogelijkheden. En begin altijd klein.”

Leerpunten

Deelneemster Hellen Ainomugisha geeft na afloop aan dat ze veel geleerd heeft vandaag. Niet alleen bij het bezoek aan de koffiebranderij, maar ook van de workshop ‘marketing/sales’ die ze die morgen hebben gehad van Robert van den Heuvel. “Mijn persoonlijke doel deze week is om mijn communicatievaardigheden te ontwikkelen, zodat ik mijzelf en mijn organisatie kan presenteren. Ik heb vanmorgen geleerd hoe je een verhaal goed kunt verpakken. Dat het draait om de essentie. En dat je, als je een verhaal vertelt, altijd rekening moet houden met wie je publiek is. Daarbij is het belangrijk om in gesprek te gaan met de ander. Je moet niet alleen praten, maar ook luisteren.”

Ook Prossy Tumushabe is tevreden over het verloop van het programma. “Agriterra geeft niet alleen een eenmalige training, ze hebben ook een goede follow-up en geven praktische tips waarmee je aan de slag kunt. Ik weet nu dat ik een verandering in gang kan zetten.”