“De meeste werknemers zijn in dienst bij een bedrijf vanwege het salaris. Sommigen volgen hun hart en werken bij een organisatie die daadwerkelijk bij hen past, met People-Planet-Profit hoog in het vaandel. Sommigen werken puur voor hun eigen gewin en belang.
Bij coöperaties zie je een interessante mix van werknemers. Uiteraard is salaris zeer belangrijk, net als in Nederland. Daarnaast staat het boerenbelang hoog in het vaandel. Mede vanwege het feit dat de meeste personeelsleden zélf ook boer zijn.
Bestuursleden zijn vrijwillig aangesteld en werken zéker voor het hogere doel: de coöperatie versterken en laten groeien, in het belang van de duizenden boerenleden. Enige vergoeding voor transport en een lunch is het schamele loon dat hen ten deel valt. En dat zelfs maar een paar keer per jaar, bij officiële meetings.
Wat doe je nu, als bedrijfseconomisch adviseur, wanneer je ziet dat de voorzitter minimaal drie keer per week op het hoofdkantoor langskomt? Om zich te bemoeien met van alles en nog wat, waardoor de general manager onzichtbaar wordt en de voorzitter op zijn stoel zit? Dit is op zich al vervelend genoeg en voer voor discussie. Tel daarbij op dat deze voorzitter per bezoek een vergoeding krijgt. Dat bedrag kan behoorlijk oplopen, naast zijn reisjes naar Kampala en vele vergaderingen buiten kantoor. Zo’n 70% van deze vergoedingen wordt niet geregistreerd. Een extreem voorbeeld is de verkoop van een ongebruikt stuk land. Hierdoor heeft de coöperatie zeer slim intern kapitaal op weten te bouwen, waardoor ze direct duizenden kilo’s meer koffiebonen van hun leden konden inkopen. Vervelend alleen dat er UGX 72 miljoen (€ 21.000) verdween richting de advocaat, wegens het faciliteren van deze verkoop. Zonder contract. Uiteraard is de advocaat goed bekend met de voorzitter.
Op zich is het al sterk dat we, als onafhankelijk adviseur, dit soort details te weten komen. Maar wat ermee te doen? Direct stoppen heeft geen zin en werkt averechts: het boerenbelang zal er alleen maar slechter van worden. Keihard ingrijpen kan niet in Oeganda; de schade voor alle partijen zal enorm zijn.
Dus hebben we, op verzoek van de vicevoorzitter, contact met de district commercial officer. Hij bespreekt de situatie met de commissaris die in dienst is van het ministerie van coöperaties. En er is een bestuursvergadering gepland eind september waarin we een en ander willen bespreken. Voorzichtig. Met hopelijk een audit vanuit het ministerie als uitkomst. Het zijn spannende tijden hier in Oeganda.”
Wordt vervolgd………
Taco Hoekstra, bedrijfseconomisch adviseur Agriterra
vanuit Oeganda
@TacoHoekstra
