De groep Burkinabé bestaat uit de voorzitter van de vereniging Wouol en voorzitters van de onderliggende groepen. Wouol is een vereniging (NGO-structuur), opgericht in 1969, van 69 groepen en 2.500 leden, waarvan 70% vrouw is. Wouol is actief in de productie en verwerking van o.a. mango en cashewnoten. De jaaromzet in 2013 was € 1.600.000, vergelijkbaar met voorgaande jaren. Ze hebben ambitieuze plannen voor de toekomst, zowel qua diversificatie als volume. Wouol heeft in 2013 een joint venture opgericht samen met een Duitse biologische afnemer (BioVisio) en een Nederlandse investeerder. Op deze manier proberen ze een stabiele afzetmarkt te creëren, vaak een van de grootste problemen voor coöperaties in ontwikkelingslanden. In de joint venture zullen investeringen gedaan worden, zoals een fruitconservenlijn, met het doel om de inkomens van de boerenleden op een duurzame manier te verbeteren. De huidige structuur van de vereniging is echter een NGO. Dit betekent dat de leden o.a. geen zeggenschap hebben over de verdeling van het eventuele surplus. De aanbeveling van Agriterra na een 4 daags company assessment is om over te gaan naar een coöperatieve structuur. Zowel vanuit bedrijfskundig perspectief als vanuit de ledenbelangen is deze verandering aan te bevelen, om zo de ambities en de continuïteit van het bedrijf te waarborgen.
Het doel van de studietour is hen kennis te laten maken met verschillende vormen van coöperatief ondernemerschap en hen te laten zien dat in deze structuur de bedrijfseconomische doelstellingen bereikt kunnen worden én de belangen voor de leden zo optimaal mogelijk te waarborgen zijn. Door hen kennis te laten maken met Nederlandse coöperaties, waar altijd de economische activiteit voorop staat om zodoende het beste de leden te bedienen, hopen we hen een beter inzicht te geven om uiteindelijk een weloverwogen keuze te maken.
De studietour zal beginnen bij de Wageningen Universiteit, waar Jos Bijman zal vertellen over de historie van coöperaties en de voordelen van coöperaties. Daarna wordt er een bezoek gebracht aan de Verenigde Achterhoekse wijnbouwers. Juist deze coöperatie, die 12 leden heeft, heeft veel raakvlakken met coöperaties in ontwikkelingslanden. Ze zijn klein en hebben daarom niet voldoende financiële middelen om een manager aan te trekken. Dit geeft uitdagingen bij de besluitvorming en het uitzetten en operationaliseren van de strategie. Ook zitten de liquide middelen van deze coöperatie in de voorraad. Welke strategieën hebben zij bedacht om de leden dan toch financieel voordeel te bieden als de voorraad nog niet verkocht is? Hier zal onder andere door Roy Kloos (van Flynth), die vrijwillig deze coöperatie adviseert, over worden doorgepraat.
De dag daarna gaat naar het midden van het land. We starten bij VNK Herbs. Een samenvoeging van verschillende coöperaties, die nu 100% in handen is van de NCB. NCB Participaties is de investeringsmaatschappij van de ZLTO. Bij VNK Herbs krijgen we uitleg over de historie en de structuur: wat zijn de voordelen van de NCB/ZLTO als 100% aandeelhouder? Maar er wordt vooral besproken hoe men waarde toevoegt aan het product, hoe zij een zo goed mogelijke prijs realiseren voor hun leden, waarbij we discussiëren over de spanningen die er altijd zijn tussen de inkoop (zo hoog mogelijke prijs voor de producenten) en de verkoop (zo hoog mogelijke marge) binnen het bedrijf. Daarna gaan we naar Nautilus, een biologische telersvereniging die biologische teeltbedrijven in de Nederlandse fruitteelt, akker- en (glas)tuinbouw vertegenwoordigt. Bij Nautilus gaan we kijken hoe zij hun afzet realiseren. Welke strategieën gebruiken ze voor eventuele selectie van afnemers, hoe zorgen zij voor een zo’n optimaal mogelijke prijs en moeten zij wellicht soms toegeven op prijs om zodoende grote volumes te realiseren? Onderwerpen die ook voor Wouol op termijn kunnen gaan spelen.
Op woensdag staat het westen van het land op het programma. We starten bij Nedato, een Nederlandse aardappeltelersorganisatie met ongeveer 700 leden-aandeelhouders, die zich al bijna 50 jaar bezighoudt met de teelt, collectie, bewerking en afzet van aardappelen. Bij Nedato gaan we het hebben over ketencontrole, over de bv’s die onder Nedato hangen en die alle ten doel hebben een zo goed mogelijk inkomen voor de leden te genereren, en we krijgen inzicht in hun financieel/dividendbeleid.
Na Nedato wordt er een bezoek gebracht aan een prominente telersvereniging die actief is in tomaten. Ook daar wordt gesproken over de uitdagingen in de afzet, zoals bijvoorbeeld de macht van grote afnemers.
Op donderdag is de start bij Topigs. Topigs is onderdeel van de coöperatie Pigture Group u.a. waar zo'n 2.400 leden-varkenshouders aangesloten zijn. De organisatie is marktleider in Nederland op het gebied van de varkensfokkerij en toepassing van varkens-k.i. en hoort bij de drie grootste fokkerijorganisaties wereldwijd. Bij Topigs staan 2 onderwerpen centraal: zeggenschap en internationalisering. Zeggenschap is in de loop der jaren de belangrijkste reden van leden geworden om zich aan te sluiten bij Topigs. De financiële voordelen zijn nagenoeg verdwenen doordat alle marktpartijen dezelfde prijzen hanteren. We gaan na wat die zeggenschap nu precies inhoudt en hoe die georganiseerd is. Daarnaast kijken we naar de internationalisering van Topigs. Topigs International en het Noorse Norsvin International AS hebben hun internationale activiteiten samengevoegd tot een nieuwe organisatie: Topigs Norsvin.
Op de laatste dag starten we bij de Veiling Zaltbommel. Hier staat het onderscheidend vermogen centraal: waarom zou iemand bijvoorbeeld lid worden van deze coöperatie en welke voordelen en nadelen zijn er? En ook hier wordt aandacht besteed aan hoe deze coöperatie de belangen en inkomens van de leden zo goed mogelijk optimaliseert.
Met al deze informatie moet Wouol uiteindelijk op vrijdagmiddag voldoende input hebben om een eindconclusie te presenteren op het kantoor van Agriterra. Hier zullen zij hun bevindingen delen en laten weten wat voor mogelijkheden zij voor Wouol zien. De belangrijkste vraag is natuurlijk of ze ervan overtuigd zijn geraakt dat een coöperatieve vorm ook hun organisatie voordelen kan bieden. Maar wellicht hebben zij tijdens die week ook andere inzichten opgedaan. Spannend dus!
Meer weten over dagelijkse praktijk van het bankabel maken van coöperaties? Volg mij dan op Twitter via @petrazwart1!
