In Ghana maakt Agriterra een uitstapje. Waar het normaal gesproken alleen werkt met coöperaties die al een tijdje bezig zijn, is hier een project gestart met vrouwen die de term coöperatie vaak nog niet eens kennen.
“Where the shea tree grows, life grows”. Een prachtige quote die de situatie voor vrouwen in met name het noorden van Ghana perfect omschrijft. Vrouwen hebben daar een moeilijk leven. Ze hebben weinig geld en nog minder mogelijkheden om onafhankelijk te zijn van hun man. Het verzamelen, verwerken en verkopen van shea geeft hun extra inkomsten en daardoor ruimte om zelfredzamer te zijn. Shea noten groeien aan wilde bomen in de West Afrikaanse savanne. De noten zijn rijk aan plantaardig vet, dat wordt verwerkt in cosmetica-artikelen maar ook in voedingsmiddelen. Het verzamelen en verwerken van de shea noten is hard werken en soms een risicovolle onderneming: noten rapen tussen slangen en schorpioenen, en kilometers lopen met zware manden noten op je hoofd in de brandende zon. Daarnaast is het ook een ingewikkeld proces om de shea bij de juiste koper te krijgen. Dat is waar Agriterra komt kijken.
Bovenstaande quote is ook de slogan van het shea sustainability programma van Bunge Loders Croklaan (BLC). Samen met hen heeft Agriterra een project opgestart. Onder de Global Shea Alliance trainen zij vrouwen in 3 jaar met het opstarten van een cooperatie. Het eerste jaar wordt gebruikt om vrouwen bewust te maken van de mogelijkheden. Wat is hun huidige kennis? Zijn ze gemotiveerd? En wat zijn de toekomstmogelijkheden? Agriterra sluit aan in de tweede fase, als de coöperatie officieel is geregistreerd. In deze tweede fase begeleidt en traint Agriterra de vrouwen. Ze werken aan een visie en goed coöperatief bestuur, zorgen dat er een kantoor en manager komt, en dat er een controleteam wordt opgezet om de kwaliteit te bewaken.
Nnoboa’s zijn groepen van mannen of vrouwen die elkaar helpen bij het oogsten en verwerken van de oogst. De letterlijke vertaling van nnoboa is ‘waiting to help one another’. Ze zijn essentieel gebleken bij het opzetten van de coöperaties. Inmiddels zijn er twee officieel geregistreerde shea-coöperaties, die klaar zijn voor de volgende stap. Beide coöperaties, Nasia en Nakpaya, zijn ontstaan uit bestaande vrouwengroepen. Zo gaan vrouwen nooit alleen de bossen in om de sheanoten te rapen. Ook het breken, koken en schoonmaken van de noten gebeurt gezamenlijk, omdat bijvoorbeeld het aanschaffen van kookgerei erg duur is. In principe werkten ze dus al als een coöperatie, alleen miste het zakelijke aspect en inzicht.
Voor de vrouwen in Noord-Ghana zijn coöperaties een uitkomst om verschillende redenen. Als georganiseerde groep heb je een stevigere onderhandelingspositie in de keten, wat met name de ongelijkheid kan aanpakken. Bij een betere positie kan er een betere prijs afgesproken worden en dat heeft weer impact op de onafhankelijkheid en kwaliteit van leven van de vrouwen. Daarnaast verkochten de vrouwen hun zakken shea vaak niet allemaal in één keer, omdat hun mannen het geld afpakten. Ze verkochten het zak voor zak. Door een georganiseerde coöperatie kunnen ook die problemen aangepakt worden en kunnen grotere partijen verkocht worden om aan de vraag van de kopers te voldoen. De eerste vrachtwagens met shea boter zijn inmiddels aangekomen bij de fabriek van Bunge Loders Croklaan . De kwaliteit voldoet aan de eisen en de koper is tevreden. Snel weer een vrachtwagen vol bij elkaar rapen!
Habiba Nyarko Agyemang, bedrijfsadviseur van Agriterra in Ghana: “Het is tot nu toe een succesvol project omdat de vrouwen graag willen en erg betrokken en standvastig zijn. Ze zetten echt stappen. Dit biedt ook kansen voor andere sectoren in Ghana.”
