In 2014 kreeg Agriterra een donatie van de nabestaanden van de overleden melkveehouder en lid van FrieslandCampina Jan Hesselmans. Vanuit Agriterra besloten we in samenspraak met de familie dit geld te besteden om de vervallen "koloniestal" van coöperatie Bayongong in Garut (West-Java), een van de klanten van Agriterra in Indonesië. Thijs Hesselmans, zoon van Jan, bezocht deze stal en schreef een blog.
Bedrijfsadviseur Richard van der Maden:
"In de filmpjes die ik tijdens eerdere bezoeken heb gemaakt (12 november 2014, 1 oktober 2015 en 21 januari 2016) is de voortgang van de renovatie duidelijk te zien. De stal heet intussen geen ‘Olan’ meer, maar is omgedoopt tot “Kandang Jan Hesselmans” (‘kandang’ betekent stal in het Indonesisch). Mijn meest recente bezoek (op 22 september) aan de stal was heel bijzonder, omdat Thijs Hesselmans, de zoon van Jan met mij meeging. Thijs studeert momenteel een half jaar aan de universiteit van Jakarta. Hij schreef onderstaand blog over het bezoek en natuurlijk heb ik ook weer een filmpje gemaakt."
Thijs Hesselmans:
“Ruim 2 jaar geleden toen ons Pap is komen te overlijden, besloten we met heel de familie en betrokkenen iets bijzonders te doen. Tijdens zijn begrafenis hebben we geld ingezameld om dit later te doneren aan een goed doel, waar ons Pap zelf ook een bepaalde binding mee had. Uiteindelijk besloten we het geld te doneren aan Agriterra. Agriterra is een adviesorganisatie die zich inzet voor het professionaliseren van boeren en tuinders in landen in ontwikkeling via coöperaties en organisaties. Dit doen ze onder andere met inzet van deskundigen uit de Nederlandse agrarische wereld. Regelmatig stuurt Agriterra, in samenwerking met FrieslandCampina, Nederlandse melkveehouders naar deze coöperaties en organisaties om hun kennis en ervaring over te brengen op de boeren daar. Ons Pap had zelf ook bijzonder veel interesse in dit project, jammer genoeg heeft het er nooit meer van mogen komen dat hij hier zelf ook onderdeel van had mogen uitmaken.
Samen met Agriterra hebben we om de tafel gezeten om te kijken naar welk project hun voorkeur en onze voorkeur uitging met betrekking tot de donatie. Al snel kwam de renovatie van een koloniefarm van de Coöperatie Bayongbong ter sprake. De coöperatie Bayongbong is een lokale zuivelcoöperatie, gevestigd op West-Java, Indonesië. De coöperatie telt ongeveer 1500 actieve leden die elk gemiddeld 2 tot 3 koeien melken. De hoofdactiviteit van de coöperatie is het collecteren van de melk van de leden en deze transporteren naar de Frisian Flag fabriek in Jakarta.
Naast deze hoofdactiviteit heeft de coöperatie ook een gezamenlijk bedrijf opgezet: de koloniefarm Olan. Deze is in 2005 gebouwd voor 200 koeien en bood aan 73 boeren een inkomen. Op deze manier kregen kansarme ondernemers die boer wilden worden, de kans om een eigen bedrijf te starten. Ze ontvingen gemiddeld twee koeien om een inkomen mee te vergaren. Echter door gebrek aan specifieke kennis over de melkveehouderij werd het project niet direct een succes. Daarom waren er tot voor kort maar 50 koeien en 22 boeren actief en is de koloniefarm, ondanks de mogelijkheden, enigszins verwaarloosd. Het plan van Agriterra was duidelijk en helder: ‘’Om de koloniefarm weer succesvol te maken moest de huisvestiging van de koeien gerenoveerd worden en het kennisniveau van de boeren verhoogd worden.’’
Al snel sprak dit project ons aan en besloten we met Agriterra dat onze donatie gebruikt zou gaan worden om de koloniefarm te renoveren. Er zouden bij 50 van de 200 plekken rubber matten en betonnen drinkbakken (met permanent de beschikbaarheid tot water) voor de koeien komen en het dak zou volledig worden schoongemaakt. Voor mijzelf was het toen al vrij duidelijk dat ik hoe dan ook ooit een kijkje wou gaan nemen bij de koloniefarm. Al had ik natuurlijk nooit verwacht dat ik na ruim 2 jaar nu hier al zou zijn.
Samen met Richard van der Maden van Agriterra, sprak ik af in Bandung, een grote stad op ongeveer 4 uur rijden van Jakarta. Onder het genot van een welverdiend biertje, heb ik die avond met Richard over o.a. de coöperatie en haar toekomst gesproken. Richard vertelde me dat Bayongbong, in tegenstelling tot andere coöperaties gesteund door Agritterra in Indonesië, problemen heeft met de kwaliteit van haar melk. Al verschillende keren was de melk door de Frisian Flag fabriek in Jakarta geweigerd, omdat de kwaliteit niet naar behoren was. Doordat de coöperatie hierdoor geen inkomsten genereert, is dit wel een serieus probleem dat aangepakt dient te worden, wil de coöperatie haar voortbestaan niet in gevaar brengen.
De dag daarop was het tijd om richting Garut te gaan, hier is de coöperatie en ook de koloniefarm gevestigd. Aangezien er eerder die week een flinke overstroming was geweest in Garut, was het nog even afwachten of het gebied makkelijk te bereiken was. Gelukkig kwamen we, na opnieuw een reisje van 4 uur, aan bij de coöperatie. Als afgevaardigde van Agriterra wou Richard zelf ook graag nog even in gesprek met de coöperatie om een aantal punten, zoals de melkweigering, door te bespreken. Al vrij snel werd het mij duidelijk dat de bestuurder van de coöperatie de problemen goed onder ogen ziet, maar dat ze een sigaretje opstaken en dit simpelweg weglachten wanneer Richard hierover begon. Toch bijzonder want het gaat wel om het inkomen van ruim 1500 boeren.
Uiteindelijk was het dan zover en gingen we gezamenlijk op weg naar de koloniefarm. In de verte zag ik de Kandang (stal) Jan Hesselmans vlag al wapperen waarna de boeren ons met open armen ontvingen. Toen ze doorkregen dat ik ‘’de zoon van was’’ probeerden ze zelfs in hun gebrekkig Engels ontzettend dankbaar over te komen. Kippenvel! In de stal zelf waren er tot nu toe 28 plekken verbouwd, hier lagen dus rubber matten en waren drinkbakken aanwezig. De overige 22 plekken staan nog op de planning om verbouwd te worden.
Op de 28 gerenoveerde plekken stonden echter maar 11 koeien. Voor Indonesische boeren is verandering ontzettend moeilijk en blijkbaar was het al een hele klus om de boeren over te halen om hun vee van de oude stal in de nieuwe gerenoveerde stal te zetten. Toen een week later een koe haar kalf had verworpen was het spreekwoordelijke hek van de dam en suggereerde een boer al heel snel dat dit kwam doordat de koe naar de nieuwe stal was gegaan. Hierdoor heeft hij zijn koeien toen al weer weggehaald en teruggezet in de ‘’veilige oude stal’’. Natuurlijk is de nieuwe stal absoluut geen oorzaak van het feit dat de koe haar kalf had verworpen, maar dit is maar even om aan te geven hoe de Indonesische boeren hier denken. Een ander probleem waar boeren tegenaan liepen is dat andermans koeien vaak het gras dat bestemd was voor hun eigen koeien opaten. Dat vonden ze dus op zo’n zachtst gezegd niet leuk. Onder de boeren zelf leefde al snel het idee om toch de nieuwe voergang zonder schotten weer te vervangen in een voergang met schotten.
Toch kon (zelfs) ik met het blote oog zien dat er wel degelijk verschil zat tussen de koeien in de nieuwe gerenoveerde stal en de koeien in de oude stal. Alleen al in de klauwen van de koeien en kalveren in de oude stal en in de nieuwe stal zat een wereld van verschil. Maar ook de fysieke toestand van de koeien en de hoeveelheid melk was vele malen beter in de nieuwe stal.
Het is me opgevallen dat de boeren, naast dat ze ontzettend dankbaar waren, nogal sceptisch zijn over de nieuwe gerenoveerde stal en dat ze verandering simpelweg ontzettend moeilijk vinden. Toch heb ik zelf het idee dat de boeren beetje bij beetje in zullen gaan zien dat de nieuwe gerenoveerde stal zowel voor de koe als voor henzelf een betere oplossing is. Ik ben ervan overtuigd dat onze donatie goed besteed is en via deze weg wil ik, ook namens alle Indonesische boeren van de koloniefarm, alle mensen ontzettend bedanken die hierbij aan hebben bijgedragen. Voor mijzelf was het een onbeschrijfelijk en emotioneel gevoel om, helemaal aan de andere kant van de wereld, een vlag voor de stal te zien hangen met de naam van ons Pap erop. Wat zal ie ontzettend trots zijn geweest!
Aangezien het voor Richard weer tijd was om terug te vliegen naar Nederland en ik weer terug naar de collegebanken moest zijn we de ochtend daarop weer richting Jakarta gegaan."
Richard, maar ook heel Agriterra, hartstikke bedankt voor de begeleiding van deze onvergetelijke trip! Ikzelf heb zeker de intentie om aan het eind van mijn periode hier nog een keer terug te gaan naar de coöperatie en de koloniefarm om te kijken wat de vorderingen zijn en hoe ze het probleem met de voergang hebben opgelost.
