Deze coöperatie heeft de marketing juist heel goed opgezet door een nauwe samenwerking met een Duitse biologische importeur. De samenwerking biedt beide veel voordelen. Voor de Duitse partij is het einddoel een stabiele leverancier van een divers en groot assortiment biologische gecertificeerde producten. Door verschillende producten bij één organisatie in te kopen dalen de transactiekosten en kan men de kwaliteit beter controleren. Een one-stop-shop als het ware. Voor de (boeren)organisatie is het ook een verademing. Na jaren van proberen met verschillende leveranciers die soms nog onbetrouwbaar bleken ook, blijkt de Duitse toeleverancier een stabiele partner, groot genoeg voor de productie van de producenten. De organisatie is echter uit zijn voegen te groeien door het succes, wat merkbaar wordt in de bedrijfsprocessen, zoals de boekhouding, die niet meer optimaal functioneren. Dat is ook precies de reden waarom we er naar toe zijn gegaan.
Op mijn eerste dag komen gelijk twee cruciale punten naar boven: de oprichting van de NV met de Duitse afnemer en een Nederlandse investeerder om de export te faciliteren maar ook om toekomstige investeringen in te laten plaatsvinden, zou wel eens de sleutel tot succes kunnen zijn. Maar ook, vanuit bedrijfskundig oogpunt, is de huidige structuur niet voldoende en geschikt om een bedrijf met de omvang die ze nu al hebben goed te kunnen managen. Laat staan om de ambitieuze toekomstplannen te leiden.
De huidige structuur is een vereniging. Een vereniging zonder winstdoelstelling en met een ontwikkelingsdoelstelling. Een NGO dus. In een vereniging kan geen kapitaal worden opgebouwd, cruciaal voor het bankabel zijn van organisaties. Ook kun je je sterk afvragen of de structuur voldoende is om een onderneming te leiden die afhankelijk van het seizoen soms wel 1200 mensen in dienst heeft. En met de groeiende volumes en groeiend assortiment die men voor ogen heeft, is het zeker de vraag of je dit efficiënt en effectief kunt leiden binnen een verenigingsstructuur. Vanuit Agriterra is het uiteraard van belang dat de leden, de producenten, kunnen profiteren van de groeiende volumes en omzetten, zeker als de organisaties verticaal gaat integreren. In de huidige structuur kan het overschot besteed worden aan een klimaat of vrouwen project, zonder dat het inkomen van de producten stijgt. Zij blijven dus enkel en alleen toeleverancier. Dit gebeurt op vele plekken in de wereld, maar de boeren zullen in de toekomst geen beter inkomen krijgen. En dit is voor Agriterra belangrijk, omdat we juist geloven in de vorm van georganiseerde boeren die meeprofiteren van de commerciële successen. Als de club een NGO blijft, betekent dat dat we hen dus niet kunnen ondersteunen bij hun ambities.
Aan het eind van de 5-daagse analyse, waar al deze uitkomsten uitvoerig zijn besproken met de voorzitter, de manager, een afvaardiging van de leden en de vertegenwoordiger van de Duitse afnemer, was de vraag of deze organisatie van structuur wilde wijzigen. Uit de woorden van de voorzitter bleek geen noodzaak en vooral ook geen behoefte aan een wijziging van structuur. Want alles gaat toch goed zo? Triodos investeert, een Duitse afnemer heeft een vergaande samenwerking en is tevreden, en de boeren klagen niet. Dus why change a winning team? Na wat e-mails over en weer met opties van bedrijfsstructuren en een invitatie om in Nederland verschillende vormen van coöperatieve ondernemingen te komen bekijken, lijkt men te beseffen dat de huidige situatie wellicht niet meer heel lang houdbaar is. Het blijft nog even spannend of de voorzitter daadwerkelijk de ommezwaai gaat maken, maar de eerste stap is gezet en dat leek ruim 3 weken geleden nog heel erg ver weg!
Meer weten? Volg mij @petrazwart1 of mail via zwart@agriterra.org
