Ik heb leden bezocht van de grootste onafhankelijke nationale landbouworganisatie (20.000 leden) in het zuiden van Bangladesh. Deze busreis kost 12 uur over 200 kilometer, verse producten naar de markt krijgen is dus niet makkelijk... Daar aangekomen, maak ik gelijk kennis met het plaatselijk probleem: zout water op landbouwgrond als gevolg van door vissers doorgestoken dijken en slecht beheer in het algemeen. Dit kan enkel worden getackeld door je als boer(en organisatie) door het web van waterbeheerinstanties te worstelen. Dit verloopt via vijf gemeentelijke en nationale overheidslagen en 17 uitvoeringsinstanties. Decentralisatie heeft negatieve effecten, maar centrale aansturing van lokale problemen is zeker geen aanbeveling. Het doorbreken van dat systeem kun je niet alleen.
De hulporganisaties in Bangladesh doen enorm hun best om boeren uit de armoede te krijgen, maar door zoveel initiatieven zien de boeren door de bomen het bos niet meer en doen ze overal aan mee, op zoek naar de “heilige graal”. Deze organisaties hebben ondertussen wel begrepen dat de strijd om gelijke rechten voor vrouwen of het verkrijgen van landbouwgrond, ook gepaard moet gaan met economische groei bij de boeren. Dat is goed, maar of ze allemaal kaas hiervan gegeten hebben, is de vraag. Alleen als boeren uit de armoede komen, zijn ze in staat om ook op het gebied van belangenbehartiging zich in de strijd te mengen.
De internationale landbouworganisatie van de VN (FAO), ondersteund door onder andere de Wereldbank, werkt aan een initiatief om boerenorganisaties aan elkaar te verbinden in Bangladesh op nationaal niveau. Hiermee kan informele en formele inspraak in overheidsbeleid worden bereikt. Ook Agriterra werkt hieraan. Dit zorgt voor draagvlak bij boeren, beter beleid en daarmee de landbouweconomie. Het heeft echter tijd nodig voordat dit netwerk er is, en zal stapje voor stapje moeten gebeuren. Het kennisniveau onder de boeren is erg laag.
Wat ik met dit blog eigenlijk wil zeggen? Dat samenwerking tussen boeren(organisaties) en economische ontwikkeling van boeren en een sterkere landbouworganisatie hand in hand moeten gaan. Dat geldt in Bangladesh, maar net zo goed voor Nederland. Boeren moeten winstgevend kunnen ondernemen en samen optrekken bij gezamenlijke problemen. Dat klinkt simpel, maar is het nergens.
Luc Groot is adviseur belangenbehartiging voor Agriterra (www.agriterra.org) en voormalig Brusselse lobbyist van LTO Nederland. Hij was in Bangladesh van 22-29 juni om de enige nationaal georganiseerde landbouworganisatie van Bangladesh (KKM) te adviseren en een trainingsplan met ze te maken voor 2015.
